Wie is er creatiever, jij of AI? Doe de challenge!
- laurakerckhoffs
- 4 days ago
- 4 min read
Creativiteit. Het lijkt zo typisch menselijk. De vonk die zorgt voor baanbrekende ideeën, vernieuwende producten en kunst die ons raakt. Onze fantasie en gekke ingevingen: dát maakt ons uniek, toch? Maar sinds de opkomst van generatieve AI zoals ChatGPT, begint die vanzelfsprekendheid te wankelen. Kunnen machines ook creatief zijn? En zo ja… wie is er dan creatiever: jij of AI? We gaan dieper in op deze vraag én we hebben aan het eind een leuke challenge voor je.
Hoe creatief is AI eigenlijk?
Artificial intelligence (AI) heeft de laatste jaren enorme sprongen gemaakt. Wat begon als een systeem dat vooral goed was in logisch redeneren, is nu in staat om muziek te componeren, schilderijen te maken en zelfs woordgrappen te bedenken.
Volgens de Britse hoogleraar, filosoof en cognitief wetenschapper Margaret Boden, o.a. bekend om haar onderzoeken naar creativiteit in relatie tot kunstmatige intelligentie, kan creativiteit worden onderverdeeld in drie vormen:
Combinatorisch: het combineren van bestaande ideeën op een nieuwe manier (denk: een pizza met chocoladesaus),
Exploratief: het verkennen van een bestaande ideeënruimte, zoals een jazzmuzikant die improviseert binnen een bepaalde stijl,
Transformationeel: het écht veranderen van de spelregels, zoals Picasso deed met het perspectief in de schilderkunst.
AI is vooral sterk in de eerste twee vormen. Het kan razendsnel patronen herkennen en nieuwe combinaties genereren. En soms verrast het ons écht, bijvoorbeeld wanneer AI een beeld genereert dat kunstliefhebbers niet van een menselijk meesterwerk kunnen onderscheiden. (bron: Nature)
Het ‘grappige’ hieraan is dat AI ons dus vooral goed kan ondersteunen bij de eerste twee vormen van creativiteit, de combinatorische en de exploratieve, terwijl AI zélf ook een voorbeeld is van transformationele creativiteit. Wij mensen hebben de spelregels veranderd door AI uit te vinden. Wíj sloegen deze brug. En we kunnen wel zeggen: eentje met een flinke disruptieve kracht die momenteel talloze markten en vakgebieden op zijn kop zet.
Wat is dan concreet het verschil tussen onze creativiteit en die van AI?
Mensen hebben niet alleen ideeën, we voelen ook wat goed of bijzonder is. Emoties, intuïtie, context, motivatie; het zijn allemaal factoren die meespelen in menselijke creativiteit. AI daarentegen, mist deze interne belevingswereld. Het werkt op basis van data, patronen en statistieken.
AI-modellen zoals GPT-4 zijn getraind op gigantische hoeveelheden tekst. Ze leren welke combinaties van woorden waarschijnlijk zijn en wat klinkt als ‘origineel’ op basis van eerdere voorbeelden. Maar ze hebben uiteindelijk geen idee wat echt ‘mooi’ is of waarom een idee werkt. Dát moet de mens er nog steeds bij bedenken.
Toch blijkt uit recente onderzoeken dat AI verrassend goed scoort op creatieve tests. In een studie met 151 deelnemers scoorde GPT-4 hoger dan mensen op divergent thinking-taken, zoals het bedenken van alternatieve toepassingen voor alledaagse objecten. AI was origineler en gebruikte meer woorden per idee. (bron: Nature)
Wacht… dus AI is creatiever?
➡️ Sparren over Creativiteit en AI?
De Creativity Club is meester in het aanboren van creativiteit en innovatiekracht op de werkvloer. Onze programma’s helpen medewerkers hun creatief potentieel te verbeteren en deze in te zetten voor vernieuwing en innovatie.
Kan AI menselijke creativiteit vervangen of juist versterken?
Dat AI creatief kán zijn, betekent niet dat het jou overbodig maakt. Integendeel. Waar mensen soms vastlopen in vaste denkpatronen of last hebben van ‘ideeën-vastheid’, kan AI helpen om verrassende invalshoeken te genereren. Zie het als een creatieve sparringpartner: eentje die nooit moe wordt en altijd een nieuwe invalshoek heeft.
En dat is precies de kracht van AI: versterken in plaats van vervangen. Denk aan een brainstorm waarbij je AI inzet om 50 alternatieve ideeën te genereren. Jij bepaalt vervolgens welke briljant zijn en welke totaal bizar. De magie zit ‘m in die samenwerking tussen mens en machine.
Kortom, AI + mens = Creativiteit 2.0!
Wat vindt AI eigenlijk zelf van het verschil?
Als je AI vraagt “Ben jij creatiever dan mensen?”, dan krijg je een diplomatiek antwoord. AI is bescheiden, want het weet dat het afhankelijk is van menselijke input, training en evaluatie. Het zegt zelden: "Ik ben beter", maar eerder: "Ik kan je helpen creatiever te zijn." En daar zit de grootste waarde.
Wanneer we de vraag stellen, dan komt dit er letterlijk uit als antwoord: “Nee, ik ben niet creatiever dan mensen. Maar ik kan in sommige gevallen sneller ideeën genereren, verder associëren of meer suggesties doen. Simpelweg omdat ik toegang heb tot enorm veel kennis en voorbeelden. Maar: ik begrijp niet wat ik maak. Ik voel geen verwondering, geen twijfel, geen ‘aha!’. Dat zijn typisch menselijke ervaringen — en die zijn essentieel voor échte creativiteit.” Kortom, AI + Mens = Creativiteit 2.0!
Conclusie: AI is innovatie, maar innovatie start met creativiteit
AI is zonder twijfel een krachtig hulpmiddel. Maar de bron van échte innovatie? Die zit nog altijd in menselijke creativiteit. In onze emotie, onze nieuwsgierigheid en ons vermogen om betekenis te geven aan ideeën. Het is de menselijke geest die bepaalt wat relevant is, wat raakt en wat het waard is om verder uit te werken.
AI maakt geen creatieve keuzes uit zichzelf. Het heeft geen doel, geen drang om te vernieuwen of te verrassen. Het doet wat jij vraagt. De vraag is dus heel simpel: wat vraag jij? En hoe creatief is je vraag?
Tot slot: de challenge! Wie is er creatiever, jij of AI?
Wil je het zelf testen? Probeer deze kleine oefening.
➡️ Opdracht
Schrijf binnen 3 minuten zoveel mogelijk alternatieve, creatieve toepassingen voor een paperclip. Laat ChatGPT dezelfde opdracht doen en vergelijk de ideeën. Wie heeft er meer bedacht in korte tijd? Welke zijn bruikbaarder? En vooral, welke toepassing vond je écht verrassend?
Door dit soort experimenten leer je hoe AI en menselijke creativiteit elkaar kunnen versterken. De toekomst is niet of AI of mens, maar AI én mens. O ja, en het traint jouw creativiteit ook!
Meer weten?
Is er nog iets wat je zou willen weten over AI in relatie tot creativiteit? Laat het ons vooral weten, want over dit thema is het laatste woord zéker nog niet gezegd.
Hou creativityclub.nl in de gaten voor meer interessante updates. En ondertussen: keep creating! Met of zonder AI 😉.
✦ Over Creativity Club
Creativiteit is de sleutel tot het succes voor elke organisatie. Het is de drijvende kracht achter innovatie en nieuwe ideeën. De Creativity Club biedt trainingen, workshops en advies voor teams en organisaties. Onze programma's zijn ontworpen om bedrijven te helpen innovatie te stimuleren en doelen te bereiken op basis van collectieve creatieve kracht van medewerkers!
